Franciszek Ksawery Martynowski

dziennikarz, krytyk sztuki, historyk, archeolog

Nekrolog zamieszczony Biesiadzie

Franciszek Ksawery Martynowski Urodził się w Babczowie pod Radomskiem, w r. 1848, kształcił się w Piotrkowie, Krakowie i Lwowie. Należał do grona nader szczupłego badaczy starożytności i dawnej sztuki polskiej. Przedewszystkiem cenne są jego prace z dziedziny sztuki stosowanej, umieszczane w czasopismach, także w Biesiadzie, która jego cenne studyum o rozwoju dzisiejszej sztuki , upraianej przez kobiety. Oprócz skrzętnej pracy nad zachowaniem wspominień z przeszłosci polskiej, oprócz studiów ogłaszanych w prasie peryodycznej, wydał oddzielnie: "O Karczmie", "Ratujmy sie, póki czas", "Na przełomie sztuki polskiej", "Z domu i świątyni". Ostatnie chwile przebył w Częstochowie, gdzie wskutek zaproszenia ks. Euzebiusza Rejmana, porządkował zabytki pamiatkowe w skarbcu jasnogórskim. W literaturze nie zostawił po sobie następcy, tem większy żal wywołał zawczesny zgon, przyśpieszony chorobą i ciężką dolą życiową.

Fakty

Był ojcem Władysławy która wyszła za Józefa Zimmermana.

W latach 1885-1887 pracował nad uzupełnieniami do wznowienia,dzieła "Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym opisana przez Michała Balińskiego i Tymoteusza Lipińskiego. Wydanie drugie. Poprawione i uzupełnione przez F. K. Martynowskiego"wydawnictwo Towarzystwo Akcyjne Odlewni Czcionek, Drukarni i Litografii S. Orgelbranda Synów źródło: WIKOPEDIA

Prace F. K. Martynowskiego

Artykuł prasowy autorstwa F. K. Martynowskiego

W OBRONIE ZABYTKÓW BUDOWNICTWA

Zsproszenie do udziałów w pracach
Krajowego Towarzystwa Archeologicznego we Lwowie

kliknij i powiększ

O pezednówki
i spichlerzach gromadzkich

Broszura wydana pod łatwym do rozszyfrowania pseudonimem F. K. Mazur.

kliknij i powiększ

Franciszek Ksawery Martynowski.
W 1892 r. pisał na łamach „Kuriera Warszawskiego”:
„Znużenie, apatia ducha i brak zdolności twórczej wieją prawie z każdego dzieła naszych budowniczych. Zamiast pojęć i wyobrażeń niezdawanie sobie sprawy z najprostszych zjawisk artystycznych jest ich ogólnem znamieniem. Dla nich dzieje sztuki nie są tematem do poważnych studiów, lecz kopalnią materiału, niewyczerpanym spichlerzem, z którego czerpie się gotowe formy, motywy i pomysły jak z magazynu starożytności. Sposób ten traktowania architektury wyrodził szablonowość ściskającą, każdy ruchliwszy umysł siłą obręczy żelaznych.
Stąd domy nasze tak są podobne do siebie, tak monotonne i bez charakteru, że aż irytują człowieka o żywszym uczuciu artystycznym. Lenistwo ducha sprawia, że żaden niemal architekt nie sięga wzrokiem dalej poza granice renesansu”.

Kościół śś. Michała i Floriana na Pradze

W latach 1887-1904 zudowano kościół katedralny śś. Michała i Floriana w Warszawie. Projekt został wybrany w wyniku konkursu, którego warunkiem było by powstał w nawiązaniu do stylu gotyckiego wiślano-bałtyckiego. F. K. Martynowski postanowił - na użytek architektów, którzy zechcą wziąść udział w tym konkursie., a są zbyt leniwi, żeby samodzielnie podjąć studia - wyodrębnići scharakteryzować te gotyckie budowle, co uczynił w obszernym artykule.

książka o Martnowskim

Franciszek Ksawery Martynowski - 1848-1896 polihistor, teoretyk restauracji zabytków, krytyk sztuki
Bożena Wierzbicka Seria: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami
Warszawa 1998, ISBN 83-906629-8-1, 180 stron, 68 ilustracji czarno-białych, format: l6 x 24 cm, oprawa: karton lakierowany, cena: 12 zł

Książka jest monograficznym opracowaniem wielokierunkowej działalności Franciszka Ksawerego Martynowskiego, zasłużonego badacza starożytności i dawnej sztuki polskiej, publicysty i estetyka działającego w II połowie XIX wieku. Publikacja bogato ilustrowana przykładami zabytkowej architektury i ruchomych dzieł sztuki. WYDAWCA

Grocholice Bełchatów, o związku Martynowskich z tym miejscem>>>

Fragment artykułu w Gazecie wyborczej pt Marszałkowska 34 stanowiący cytat z F. K. Martynowskiego i przedstawiający jego poglądy>>>

Miejsce zamieszkana w Czestochowie, które było jego ostatnim ziemskim miejscem, to dom dziś już nie istniejący przy samym końcu aleji Najświętszej Panny Marii (III aleja). Prawdopodobnie to ten na środku poniższej pocztówki.

Pocztówki zamieszczam dzięki uprzejmości p. Marka M. z Częstochowy.